«…Είχε γνωρίσει τον Αλή-πασά, όταν πέρασε από το Ζαγόρι. Θυμόταν και τον Άγιο Κοσμά…»

Έτος 1915. «Στη Λάιστα του Ζαγορίου πέθανε η Κατίγκω Αντωνίτση, 126 χρονών. Είχε γνωρίσει τον Αλή-πασά, όταν πέρασε από το Ζαγόρι. Θυμόταν και τον Άγιο Κοσμά»!

Το παιδομάζωμα και ένας Πασάς στα Γιάννινα από το Ζαγόρι

Το λεγόμενο «παιδομάζωμα», το άρπαγμα και ο εξισλαμισμός νεαρών παιδιών από Χριστιανικές κυρίως οικογένειες ήταν μια συνήθη πρακτική των πρώτων αιώνων της Οθωμανικής κυριαρχίας. Ο Απόστολος Βακαλόπουλος στην «Ιστορία του νέου Ελληνισμού» μας λέει ότι στην αρχή γινόταν κάθε πέντε χρόνια και οι Οθωμανοί στρατολογούσαν το 1/5 των αλλόθρησκων αρσενικών παιδιών. Λεγόταν και «φόρος αίματος» και οι νεαροί που αρπάζονταν από τις οικογένειες τους εκπαιδεύονταν για να στελεχώσουν διάφορες υπηρεσίες του Οθωμανικού κράτους, τόσο στρατιωτικές όσο και πολιτικές. Εμπνευστής του σχεδίου φέρεται να ήταν ο Καρα Καχίλ Πασάς, μεγάλος βεζίρης την εποχή που σουλτάνος ήταν ο Μουράτ ο Α΄ (1359-1389), του οποίου η μητέρα ήταν χριστιανή βυζαντινή πριγκίπισσα.

Οι Ζαγορήσιοι και ο Αλή Πασάς

Του Κωνσταντίνου Βαρζώκα

Το θέμα που θα σας παρουσιάσω είναι: οι Ζαγορήσιοι κι ο Αλή πασάς. Ίσως σας φανεί παράξενο και χωρίς μεγάλο ενδιαφέρον, πλην όμως, όπως θα διαπιστώσετε στη συνέχεια, είναι θέμα πολύ σοβαρό και οι άγνωστες πτυχές του ελπίζω να σας διαφωτίσουν για την πολύ ενδιαφέρουσα εποχή του, 1750-1822, η οποία έχει πολλές ιστορικές διακυμάνσεις. Και πρώτα θα αναφερθώ, με λίγα λόγια, στην πόλη μας, τα Γιάννινα, μετά στο Ζαγόρι και στους Ζαγορήσιους, που έχουν σχέση με τη διοίκηση του Αλή πασά από το 1788 μέχρι το 1822 και τέλος στην ιστορική πορεία, τη δράση και το τέλος του σπουδαίου, αλλά τόσο αμφιλεγόμενου άνδρα, του Αλή πασά των Γιαννίνων, όπως παρέμεινε στην ιστορία.

Ο καλόγερος Κυπριανός

Ο Κυπριανός ήταν ένας καλόγερος που τα τελευταία χρόνια του 18ου αιώνα ήρθε και εγκαταστάθηκε στο χωριό μας, αναλαμβάνοντας τη τύχη του μοναστηριού της Παναγίας. Η παρουσία του σφράγισε το μοναστήρι της Παναγίας και η προσφορά του στο χωριό μας θεωρείται ανεκτίμητη. Σαν τόπος γέννησης του γνωρίζουμε ότι ήταν το Τεπελένι της Αλβανίας και πρέπει να γεννήθηκε κάπου γύρω στο 1744, χρονιά που θεωρείται και ως γενέθλιο έτος και του συνομήλικου του Αλή Πασάς Τεπελενλή, με το οποίο όπως θα δούμε παρακάτω τον ένωνε ένας ισχυρός δεσμός.